Kemik erimesi (osteoporoz) nedir ?

"Osteoporoz" halk arasında kemik erimesi olarak bilinir. İskelet sistemimizi oluşturan kemiklerimiz yaşam boyu yenilenmektedir. Yenilenme sürecinde kemikler tabiri caizse bir yandan eritilirken bir yandan da yeniden yapılır. Kemik yapımı ve yıkımı arasında bir denge bulunmaktadır ve bu sebeple iskeletimiz sağlam kalır. Ancak, denge bozulduğunda, yani kemik yıkımı kemik yapımından daha fazla olduğunda osteoporoz adı verilen durum ortaya çıkar. 

Kemik döngüsü nedir?

Yaşam boyu değişen biyomekanik kuvvetlere adaptasyon için kemiklerde sürekli değişiklikler meydana gelmektedir. Kemiğin yoğunluğu yaş ilerledikçe artar ve 18-25 yaşları arasında maksimuma ulaşır.

Hasar gören ve eskiyen kemiğin onarılması yanında vücudumuzdaki mineral dengesinin sağlanması için kemiklerimiz devamlı surette yeniden şekillenir. Bu şekillenme esnasında kemik bir yandan eritilerek bir kısım kemik ortadan kaldırılırken bir yandan da eritilen kısım yerine yenisi yapılır. Bu yapım ve yıkım sürecine kemik döngüsü adı verilir. Normal şartlar altında eritilen kemik ile yeni yapılan kemik miktarı dengede olup birbirine eşittir.

Kemik erimesi (osteoporoz) nedir?

Kemik döngüsündeki dengenin yıkım yönünde değişmesi, kemik kütlesinde azalma ve kemiğin mimari yapısının bozulmasına yol açar. Osteoporoz olarak adlandırılan bu durumda, kemiklerin zayıflaması ile birlikte kırık meydana  gelme riski de artar. Yandaki şekilde sağlam kemik ile osteoporoz bulunan kemik arasındaki farklar görülmektedir. 

Osteoporoz, dünya çapında büyük bir sağlık problemidir. ABD’de 52 milyon kişide osteoporoz ve düşük kemik yoğunluğu olduğu, 2005 yılında osteoporoza bağlı kırıkların 19 milyar dolara mal olduğu saptanırken, 2025 yılında maliyetin 25.3 milyar dolara çıkacağı tahmin edilmektedir.

Ülkemizde de yaşam süresinin uzamasıyla birlikte, osteoporoz önemli bir sağlık problemi olmaya başlamıştır.

Kemik erimesi teşhisi nasıl konur? 

Dünya Sağlık Örgütü, osteoporoz tanısı için kemik mineral yoğunluğu ölçümünü önerir.

Kemik mineral yoğunluğu ölçümü tıbbi olarak “Dual Enerji X-Işını Absorbsiyometri (DEXA)” olarak adlandırılır. Kemik ölçümü olarak da bilinen bu yöntem kemik erimesi bulunup bulunmadığı anlaşılır.

 Yazının devamı için "Sonraki sayfa"yı tıklayınız.


Kemik ölçümü sonucu nasıl değerlendirilir? 

Yapılan ölçüm sonucunda elde edilen T skorunun  -2.5 SD’den düşük olması osteoporoz tanısı koydurur.

Ayrıca, bazı biyokimyasal kan ve idrar testleri de kemik yapımı ve yıkımı hakkında bilgi verir.

Kemik erimesinin sonuçları nelerdir?

Osteoporozun en önemli sonucu, özellikle yaşlılıkta daha da önemli hale gelen "kemik kırılmalarıdır". Kırıklar çoğunlukla kalça, omurga ve bilek kemikleri başta olmak üzere tüm kemiklerde görülebilir.

Kemik erimesi çoğu kemiğin şeklini de etkilediğinden, vücudumuzun duruşu da bozularak kamburlaşmaya sebep olur. Osteoporoz nedeniyle ileri yaşlarda çoğu kişide boy kısalmasına rastlanır.

Osteoporoz nedeniyle kişilerin hareket kabiliyeti de azaldığından, kişilerin daha önce rahatlıkla yapabildiği hareketler ve fiziksel aktiviteleri kısıtlanır. Bu sebeple, insanlar kendilerini izole hissederek depresyona girebilirler.

Yaşlılarda kemik erimesi nedeniyle görülen kalça kırığı vakalarının takriben %20'sinin kırığa veya kırığı tamir için yapılan ameliyatlara bağlı olarak bir sene içinde öldükleri saptanmıştır. Yaşayanların büyük bir çoğunluğu da uzun süreli bakıma ve rehabilitasyona ihtiyaç duymaktadır.

Osteoporoz sinsi hastalıklardan biridir. Sessiz bir şekilde ilerlerken kemiklerinizin günden güne zayıfladığını fark edemezsiniz.

Kemik erimesini önlemek için neler yapılabilir?

• Dengeli beslenme ve yeterli kalsiyum alımına dikkat edilmelidir.


• Ağır, kısa sürede aşırı kilo verdirici diyetlerden kaçınılmalıdır.


• D vitamin düzeyleri takip edilmeli, yeterli D vitamini alınmalıdır.


• Düzenli fiziksel aktivite ve egzersiz yapılmalıdır.


• Sigara içilmemeli, pasif içicilik de olmamalıdır.


• Aşırı alkol alınmamalıdır.

Yaşlılıkta kemik erimesinin sonuçlarıyla karşılaşmamak için erken dönemde ne önlemler alınması gerektiğini doktorunuza danışmalı, gerekirse biyokimyasal ve radyolojik tanı yöntemleri kullanılarak kemik erimenizin derecesi belirlenmelidir. Buna göre doktorunuzun tavsiyelerine uymalı, gerekli tedavileri aksatmadan uygulamalısınız.