İdrar kültürü nedir, nasıl yapılır?

İdrar kültürü, idrar yollarında bir enfeksiyon varlığı düşünüldüğünde istenen testlerden birisidir. Genellikle hastaya yapılan "Tam İdrar tahlili" sonucuna göre "idrar kültürü" istenir. Tam idrar tahlilinde, özellikle lökosit ve bakteri görüldüğünde idrar kültürü yapılması tedavide büyük faydalar sağlar. İdrar kültürü testi idrarda bulunan ve enfeksiyona sebep olan bakteri ve/veya mayaları saptar ve tanımlar.

İdrar kültürü neden yapılır?

Bu testin amacı, enfeksiyona sebep olan mikrobu laboratuvar ortamında özel yöntemlerle üretip çoğaltmak ve bu sayede tanımlaya bilmektir.

İdrar kültürü işleminden sonra, ek bir işlem olarak üretilen mikropların hangi antibiyotiklere duyarlı, hangilerine az duyarlı veya duyarsız olduğu belirlenir. Antibiyotik duyarlılığının belirlendiği bu teste "kültür antibiyogram" denir. Böylece enfeksiyona neden olan mikrobu kesinlikle ortadan kaldırabilecek olan antibiyotiği kullanma şansı yakalanır. Tedavide işe yaramayacak, yani mikrobun dirençli olduğu antibiyotik belirlenerek tedavide zaman kaybı da önlenir.

İdrar kültür testi için numune nasıl toplanır ?

Öncelikle doktor tarafından idrar kültürü yapılması için laboratuvara yönlendirilen hastaya, laboratuvar tarafından bu konuda bilgi verilir.

Bu tetkikin doğru sonuçlanması için, idrarın uygun bir şekilde alınması ve en kısa sürede laboratuvara ulaştırılması gerekir. Bunun için hastanın dikkat etmesi gereken en önemli şey ise steril şartlara uymasıdır.

Yazının devamı için "sonraki sayfa"yı tıklayınız!



Orta idrar nedir ?

İdrar yolu enfeksiyonuna sebep olanların dışındaki bakterilerle bulaşma riskinden dolayı, idrar toplamadan önce, eller sabunlu su ile yıkanır, kurulanır, genital bölge temizlenip, kurulanır.

İdrar çıkarmaya başlayınca, ilk gelen bir miktar idrar dışarı atılır, sonraki  idrar resimde görülen steril idrar kabına yapıldıktan sonra geri kalan kısım da tuvalete yapılır. Buna "orta akım temiz idrar" ya da kısaca "orta idrar" denir.

Steril kabın içine hiç bir şekilde el değdirilmez, yabancı bir madde, su, sabun vs. karıştırılmaz ve steril idrar kabının kapağı hemen kapatılıp, en kısa sürede laboratuvara götürülür.

İdrar kültürü için özel durumlar var mıdır?

Bazı durumlarda ise, hastalar özel durumlarından dolayı idrar kültür örneğini normal yolla veremezler. Onlardan örnek alınabilmesi için özel yöntemler kullanmak gerekir. Süt çocukları ve küçük çocuklarda yine gerekli temizlik yapıldıktan sonra çocuk havaya kaldırılır, karnı aşağıya gelecek biçimde tutularak altına steril bir kap yerleştirilir; bacakları ve kolları bükülü olarak kasıklarının arasındaki bölgeye hafifçe bastırılır ve sırtı sıvazlanarak idrar yapması sağlanır.

Çocuklarda idrar toplamak üzere hazırlanmış plastik özel torbalar da kullanılır. Yukarıdaki uygulamaya göre nispeten daha kolay olan bu işlemde çocuk idrarını yapar yapmaz torba alınmalıdır. Çocuk 45 dakika içinde idrarını yapmazsa torba çıkarılarak cinsel organlar temizlenmeli ve yeni bir torba yerleştirilmelidir.

Yatalak hastalarda idrar örneği, hastayı yatağının yanına yerleştirilen bir sandalyeye oturtarak alınabilir. Bilinci kapalı ve hekimle işbirliği yapamayan hastalarda ya da yeni doğum yapmış kadınlarda orta idrar doğrudan idrar kesesine yerleştirilen bir sonda aracılığıyla alınabilir. İdrar örneği alındıktan sonra en fazla yarım saat içinde kültür yapılmalı, yapılamıyorsa idrar hemen buzdolabına konmalı ve en fazla 24 saat bekletilmelidir.

İdrar kültürü nasıl yapılır ?

Steril koşullarda alınmış olan idrar, laboratuvarda hazırlanmış, "besiyeri" adı verilen ortama ekilir ve 37 derecelik etüvde 24-48 saat bekletilerek idrarın içinde bulunan bakterilerin çoğalması sağlanır. Eğer bakteriler besiyerlerinde ürerlerse, renkleri, şekilleri, büyüklükleri, bu bakterilerin hangi bakteri olduğunun anlaşılmasını sağlar. Üreyen bakteriler tek tip olabileceği gibi, birden fazla çeşit bakteri de üreyebilir.

Laboratuvar uzmanı veya teknisyeni gördüğü her bakteri kolonisi tipinden birer parça alıp çeşitli işlemlerden geçirerek mikroskopta incelenecek preparatları hazırlar. Böylece bakterilerin ayrımları yapılır. Mikrobiyoloji uzmanları, üreyen bakterilerin idrar yollarındaki enfeksiyona sebep olan bakteriler olup olmadığı konusunda karar verirler. Çünkü idrar alınırken dışarıdan bulaşabilecek olan bakteriler de ortamda üremiş olabileceğinden yanlış sonuca neden olabilir. Normal idrar steril olduğundan, belirtilen kurallara uyularak alınmış olan bir idrar örneğinde bakteri bulunması mutlaka bir enfeksiyona bağlıdır.

Kültür sonucu "negatif" ne demektir ?

Eğer ilk 24-48 saatte kültürde üreme olmazsa kültür sonucu negatif kabul edilir. Eğer bir veya daha fazla bakteri kolonisi oluşursa ileri aşamalara geçilir. Biyokimyasal testlerle oluşan bakteri tanımlanır ve duyarlılık testleri ile bakterinin spesifik antimikrobiyal ilaç altındaki üreme durumu belirtilir ki bu da enfeksiyon tedavisi için hangi ilacın kullanılabileceğini belirtir. Antibiyotik duyarlılığının belirlendiği bu teste Antibiyogram denir.

İdrar kültürü nasıl yapılır video izle