ALS'nin erken tanısı kolay değildir çünkü erken dönemde görülen birçok belirti diğer nörolojik hastalıklarda görülen belirtilere benzer. ALS teşhisini koyabilmek için, ALS'de bulunan belirtilere benzer belirtiler gösteren diğer hastalıkları elemek gerekir. Diğer hastalıkları ekarte etmek için kullanılabilecek testler şöyle sıralanabilir:
1. Elektromiyogram (EMG): İnce iğneler şeklinde olan elektrotlar deri üzerinden farklı kasların içine sokularak kasların dinlenme ve kasılma halindeki elektrik aktiviteleri ölçülür. EMG sayesinde elde edilen bulgular ALS teşhisinde yardımcı olur.
2. Sinir ileti çalışması: Bu çalışma, sinirlerin vücudun çeşitli yerlerinde olan kaslara uyarı gönderme kabiliyetini ölçer. Böylece bazı kas hastalıklarında sinir hasarı olup olmadığı anlaşılabilir.
3. Manyetik rezonans görüntüleme: Beyin ve omuriliğin detaylı görüntüleri alınarak, belirtilere sebep olabilecek nedenler araştırılır.
4. Kan ve idrar testleri: Belirtilere sebep olabilecek farklı hastalıkları elemek için bazı kan ve idrar tahlilleri yapılabilir.
5. Lumber ponksiyon: Genellikle bel omurları arasından sokulan bir iğne yardımıyla beyin omurilik sıvısı (BOS) alınır. Bu örnek laboratuvara gönderilerek bazı tahliller yapılır.
6. Kas biyopsisi: Lokal anestezi altında vücut kaslarından kas örneği alınarak analiz edilir. Böylece ALS yerine bir kas hastalığı olup olmadığı araştırılır.
Tedavi
ALS'nin bilinen bir tedavisi yoktur. Uygulanan tedaviler, görülen belirtilerin ağırlaşmasını yavaşlatmak ve hastaların yaşam kalitesini mümkün olduğu kadar iyileştirmek için yapılan semptomatik tedavilerdir. ALS tedavisi ile nöroloji uzmanları ilgilenir.
1. İlaç tedavisi:
FDA tarafından onaylanan tek ilaç "riluzole" (Rilutek) adlı ilaç olup, beyinde glutamat miktarını azaltır. Bunun dışında aşağıdaki problemleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için çeşitli ilaçlar kullanılır:
- Kas spazmları,
- Kabızlık,
- Yorgunluk,
- Aşırı tükürük salgısı ve balgam,
- Ağrı,
- Depresyon,
- Uyku problemleri.
2. Destek tedavisi:
Solunum terapisi: Hastalık ilerledikçe, solunum kasları zayıflamaya başladığından, çeşitli cihazların yardımıyla solunumun düzenlenmesi sağlanır. "Trakeostomi" adı verilen bir işlem ile boyunda nefes borusuna bir delik açılır ve buraya bağlana bir cihaz yardımıyla solunum düzenlenir.
Fizik tedavi: Ağrı, yürüme güçlüğü, hareket kısıtlılığı, gibi sorunlar ile ilgili olarak yardımcı olabileceği gibi, kullanılması gereken yardımcı cihazlara uyum konusunda da eğitim verir. Yapılan düzenli egzersizler sayesinde hastaların motivasyonları artar.
Konuşma terapisi: Konuşmayı sağlayan kaslar da etkilendiğinden, zamanla anlaşılmaz hale gelen konuşmanın anlaşılabilmesi için gerekli çalışmalar konuşma terapisi sayesinde yapılabilir. Hastalığın ileri safhalarında, konuşma dışı yollarla iletişim kurabilme yolları da öğrenilebilir.
Beslenme desteği: Çiğneme ve yutma için gerekli kasların görevini yapamadığı durumlarda beslenme stratejilerinin oluşturulması için gereklidir. Beslenme tüpünün kullanımının öğrenilmesi de son derece önemlidir.
Psikolojik destek: Depresyon gibi durumlardan kurtulmak için psikolojik destek son derece önemlidir.
Yorumlar
Yorum Gönder