İsteğimiz dışında refleks olarak gerçekleşen, burun ve ağız yoluyla ani ve şiddetli hava verme işlemine hapşırma adı verilir. Hapşırma sayesinde burun ve boğazda bulunan rahatsızlık verici veya tahriş edici maddeler dışarı atılır. Bazen aniden tek bir sefer hapşırılırken, kimi zaman arka arkaya hapşırık nöbetleri tarzında gerçekleşebilir.
Hapşırma nasıl meydana gelir ?
Burun nefes almamızı sağlayan ve nefes alırken de vücuda zararlı olabilecek maddeleri süzen bir organımızdır. Akciğerlere giden havanın temiz ve bakterilerden arındırılması burun içinde bulunan kıllar ve mukus sayesinde olur.
Ancak bu engeli aşan bazı maddeler burun iç yüzeyini rahatsız ettiğinde beyinde bulunan hapşırma merkezi uyarılır ve hapşırmayı meydana getirecek olan tüm kaslara bir uyarı gönderilir. Bazen bir koku, duman, soğuk hava, polen burundan geçerken veya yenen bir besin boğazdan geçerken sinirleri uyararak hapşırma refleksini tetikleyebilir. Hapşırma esnasında birçok kas eş zamanlı çalışarak hapşırık oluşturur.
Hapşırık esnasında hangi kaslar görev yapar ?
Hapşırık ağız ve burundan basit bir hava çıkışı değildir. Bir hapşırığın oluşabilmesi için birçok kasın bir arada ve eş zamanlı olarak çalışması gerekir. Bu kaslar; karın kasları, göğüs kasları, diyafram, ses tellerini kontrol eden kaslar, boğaz ve çevresindeki kaslar ve hatta göz kapaklarını hareket ettiren kaslardır.
Karın kasları, diyafram ve göğüs kaslarının yarattığı basınç ile akciğerlerden çıkan hava boğaz ve çevresindeki kasların da yardımıyla hızla dışarı atılır. O esnada ses tellerinin de katılımıyla aniden kuvvetli bir hapşırma sesi de duyulur. Hapşırma esnasında genellikle gözler de kapanır. Hızla gelen hava basıncı burun ve boğazda bulunan maddelerin dışarı atılmasını sağlar.
Hapşırmanın sebepleri nelerdir ?
- Burunda biriken maddeler (toz, kir vb),
- Enfeksiyonlar (bakteri, virüs vb),
- Çeşitli kokular (parfüm, yemek vb),
- Duman,
- Güneş ışığı,
- İlaçlar,
- Alerjiler,
- Soğuk hava,
- Karabiber,
- Burun travması.
Hapşırığın hızı nedir ?
Hapşırma esnasında geçen havanın hızı saatte 180 kilometreye ulaşabilir.
Hapşırırken neden ağzımızı ve burnumuzu kapatmalıyız ?
Burunda bulunan kıllar ve sümük (mukus) burundan geçen havanın temizlenmesinde görev yapar. Süzülen her madde genellikle bunlara yapışarak burunda birikir ve atılır. Biriken maddeler arasında özellikle üst solunum yollarında enfeksiyona sebep olabilecek bakteri ya da virüsler bulunabilir.
Tek bir hapşırık ile çevredeki havaya 100.000’e yakın bakteri veya virüs saçılabilir. Bunu engellemek için hapşırma esnasında ağzımız ve burnumuzu kapatmak gerekir. Böylece özellikle kış aylarında görülen salgın haline gelen grip gibi hastalıkların yayılması önlenebilir. Ancak, ağız ve burnumuzun kapatılması hapşırmayı engelleyecek tarzda olmamalıdır.
Hapşırma engellenmemelidir !
Hapşırma çoğunlukla vücuda zararlı olabilecek maddelerin dışarı atılmasını sağlayan bir mekanizmadır. Hapşırma esnasında çok büyük bir basınç oluşmaktadır. Bazı kişiler hapşırmayı engeller. Bu kesinlikle yapılmaması gereken bir şeydir. Çünkü dışarı çıkması gerek bu kuvvet ters yönde vücudumuza döndürüldüğünde zararlı olabilir.
Çok yaşayın !
Yorumlar
Yorum Gönder