Tam kan sayımı

Tam kan sayımı (hemogram), sağlık durumunun değerlendirilmesi amacıyla istendiği gibi, kansızlıktan enfeksiyona birçok hastalığın varlığı veya yokluğu hakkında fikir veren bir tahlildir. Tam kan sayımında aslında birçok test bir arada yapılır. Bu testler; enfeksiyonlarla savaşan akyuvar sayısı, oksijen taşıyan alyuvar sayısı, alyuvarlarda oksijeni taşıyan protein olan hemoglobin miktarı, alyuvarların kanın sıvı kısmına olan oranını gösteren hematokrit, kan pıhtılaşmasını sağlayan trombosit sayısı ve bu hücrelerin büyüklük ve dağılımı ile ilgili verilerdir.

Tam kan sayımı, bir sağlık kuruluşuna başvurduğunuzda en sık istenen testlerin başında gelmektedir.  

Tam kan sayımı neden yapılır ?

Sağlık durumunun değerlendirilmesinde: Rutin kontrollar sırasında herşeyin yolunda olup olmadığının anlaşılması veya kansızlık, lösemi gibi hastalıkların taramalarında tam kan sayımı yapılabilir. 

Hastalıklara teşhis koymada: Yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, ateş, iltihap, kanama gibi belirtilerin olduğu durumlarla ilişkili rahatsızlıklara tanı koymak amacıyla tam kan sayımı yapılabilir. 

Bir hastalığın takibinde: Kandaki hücre sayılarını etkileyen bir hastalığa teşhis konduktan sonra hastalığın tedavisi ve takibini yapmak amacıyla  tam kan sayımı istenir.  

Tam kan sayımı testi için gerekli örnek nedir ?

Tam kan sayımı testi için genellikle koldaki bir toplardamardan kan örneği alınır.

Tam kan sayımı testi normal değerleri nelerdir ?

Tam kan sayımı için aşağıda verilen değerler testin yapıldığı laboratuvara, test edilen kanın atardamardan veya toplardamardan alındığına, kullanılan metoda ve testin yapıldığı cihaza göre değişiklik gösterebilir.

Tam kan sayımındaki normal değerler, yaş, cinsiyet veya deniz seviyesinden ne kadar yüksekte bulunduğunuza bağlı olarak değişir. Hamilelikte de tam kan sayımı değerleri değişmektedir. Gebeliğin her döneminde tam kan sayımı ile ilgili değerlendirmeleri doktorunuz yapacaktır.

Akyuvarlar (WBC): Tam kan sayımındaki beyaz kan hücrelerinin tamamına "akyuvar" adı verilir. Akyuvarları oluşturan farklı hücre tipleri vardır. Bunlar; nötrofil, lenfosit, monosit, eozinofil ve bazofil olarak adlandırılırlar. 

Normal akyuvar sayısı: 5.000-10.000/mm3'tür.

Bunun;

%50-62 arasını nötrofiller,

%25-40 arasını lenfositler,

%3-7 arasını monositler,

%0-3 arasını eozinofiller ve

%0-1 arasını bazofiller oluşturur. 

Alyuvarlar (RBC): Tam kan sayımındaki kırmızı kan hücrelerine "alyuvar" adı verilir. Alyuvarların sayısı erkek, kadın, çocuk ve yeni doğanda değişiklik gösterir. Buna göre normal alyuvar sayıları aşağıda belirtilmiştir: 

Erkeklerde: 4.5-5.5 milyon/mikrolitre,

Kadınlarda: 4.0-5.0 milyon/mikrolitre,

Çocuklarda: 3.8-6.0 milyon/mikrolitre,

Yenidoğanlarda: 4.1-6.1 milyon/mikrolitredir.

Hematokrit (HCT): Kırmızı kan hücreleri olan alyuvarların kan içindeki kapladığı hacmi belirleyen bir ölçüdür. Bu ölçü yüzde olarak verilir. Örneğin; 35 hematokrit demek, kanın %35'ini alyuvarlar oluşturuyor demektir. 

Alyuvarların sayısı erkek, kadın, çocuk ve yeni doğanda değişiklik gösterdiğinden, hematokrit de buna bağlı olarak değişir. Normal hematokrit yüzdeleri aşağıda belirtilmiştir: 

Erkeklerde: %42-52,

Kadınlarda: %36-48,

Çocuklarda: %29-59,

Yenidoğanlarda: %44-64 arasında değişir.

Hemoglobin (HGB): Alyuvarlara kırmızı rengi veren bu protein kırmızı kan hücrelerinde oksijeni taşıyan maddedir. Alyuvarların sayısı erkek, kadın, çocuk ve yeni doğanda değişiklik gösterdiğinden, hemoglobin de buna bağlı olarak değişir. Normal hemoglobin miktarları aşağıda belirtilmiştir: 

Erkeklerde: 14.0-17.4 gram/ desilitre

Kadınlarda: 12.0-16.0 gram/ desilitre

Çocuklarda: 9.5-20.5 gram/ desilitre

Yenidoğanlarda: 14.5-24.5 gram/ desilitre arasında değişir.

Ortalama Alyuvar Hacmi (MCV): Kırmızı kan hücrelerinin ölçütlerinden biri olan ve "Mean Corpuscular Volume" İngilizce kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltma ile anılır. MCV'nin normal değeri yetişkinlerde 80-100 femtolitre (fL) arasındadır.

Ortalama Alyuvar Hemoglobini (MCH): Kırmızı kan hücrelerinin ölçütlerinden bir diğeri olan ve "Mean Corpuscular Hemoglobin", İngilizce kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltma ile anılır. MCH'nin normal değeri yetişkinlerde 26-34 pikogram (pg) arasındadır.

Ortalama Alyuvar Hemoglobin Konsantrasyonu (MCHC): Kırmızı kan hücrelerinin ölçütlerinden biri de "Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration" İngilizce kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltma ile anılan MCHC'dir. MCHC'nin normal değeri yetişkinlerde 31-37 gram/desilitre (g/dL) veya %31-37 arasındadır.

Alyuvar Dağılım Genişliği (RDW): Kırmızı kan hücrelerinin ölçütlerinden olan ve "Red Cell Distribution Width" İngilizce kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltma ile anılan RDW, alyuvarların ölçü ve şekillerinin aynı veya farklı olup olmadığını gösterir. Normal değeri % 10-16 arasındadır.

Trombositler (PLT): Kan hücrelerinin en küçükleri olan ve kan pulcukları da denen trombositler, İngilizce karşılığı olan "Platelet" kelimesinin kısaltması ile de bilinir. Bu hücreler kanın pıhtılaşmasında işlev gören kan hücreleri olup, yetişkinlerde ve çocuklarda farklı normal değerlere sahiptir:

Çocuklarda: 150.000-450.000/mm3,

Yetişkinlerde: 140.000-400.000/mm3 arasındadır.

Ortalama Trombosit Hacmi (MPV): Trombosit ölçütlerinden biri olan ve "Mean Platelet Volume" İngilizce kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltma ile anılır. MPV'nin normal değeri yetişkinlerde 7.4-10.4 femtolitre (fL) arasındadır.