Sigarada kansere sebep olan kimyasal maddeler nelerdir ?

Damar tıkanıklığından kansere, birçok hastalığın meydana gelmesinden sorumlu tutulan sigara, şık kutusu içinde, beyaz sigara kağıdı ile kaplı ve güzel tütün kokusu ile pek de zararlı gözükmemektedir. Ancak, yakıldığı zaman ortaya çıkan dumanında 5000’e yakın kimyasal maddenin açığa çıktığı ve bunların solunum havası ile önce akciğerlere, oradan da direk olarak kana geçtiği bilinmektedir.

Kansere sebep olan kimyasal maddelerin dışında, yüzlerce zehir, bağımlılık yapıcı nikotin ve içilen sigaraya özgü katkı maddeleri de dahil edildiğinde, sigara dumanı ile vücuda giren zararlı yabancı madde miktarı artmaktadır. Gelin, sigara dumanında bulunan zararlı maddelere bir göz atalım:

Katran: Sigara içenlerin parmaklarından başlayarak, dişlerinde de görülen sarı-kahverengi lekeler, sigarada bulunan katranın sadece görünen yüzüdür. Esasen, dumanla beraber akciğerlere giden katran duman içinde bulunan birçok kimyasal maddenin oluşturduğu bir karışımdır. Katran içinde bulunan maddelerden birçoğu kansere sebep olur.

Düşük katran içerikli sigaralarda kanser riski de düşük müdür ?

Sigara içenler, katran oranı düşük sigara içmeye başladıklarında alıştıkları tadı alamaz ve bu tadı almak için “kesmedi” diyerek, sigara sayısını artırırlar. Genellikle bu sebeple kanser riskinde bir değişiklik olmaz. 

Arsenik: Sigarada bulunan en tehlikeli kimyasal maddelerden biri de arseniktir. Sigara dumanında bulunan arseniğin kimyasal yapısı, arseniğin bulunduğu başka maddelerden daha tehlikeli bir yapıdadır. Sigara içen kişiler, içmeyenlere göre, 10 kat fazla arsenik alırlar.

Arseniğin vücutta yarattığı etki nedir ?

Arsenik kansere sebep olmasının yanında, kalp ve kan damarlarına zarar verir. Ayrıca, genetik yapıyı hasara uğratır ve genetik tamir mekanizmalarını da bozar.

Benzen: Sigara dumanı bol miktarda benzen içerir. Benzen, özellikle lösemi olmak üzere çeşitli kanserlere sebep olabilir. Lösemiden ölümlerin en az %10’u sigara dumanı ile alınan benzene bağlıdır.

Kadmiyum: Pil yapımında kullanılan kadmiyum, sigara içenlerin vücudunda içmeyenlere göre 4 kat fazla bulunur. Kansere yol açtığı gibi, böbrek ve kan damarlarına da zarar verir. DNA hasarını artırırken, tamir mekanizmalarının işlemesini de engeller.

Formaldehit: Bu kimyasal madde, cesetlerin bozulmasını önlemede kullanılır. Sigara dumanında bulunan formaldehit, lösemi ve boğaz kanserine yol açar.

Polonyum: Sigara dumanındaki polonyum-210 radyoaktif bir maddedir. Sigara içenler, içmeyenlere göre 4 kat fazla miktarda bu radyoaktif maddeye maruz kalırlar. Solunum yollarındaki hücrelerin genetik yapısı polonyum-210 tarafından bozulur ve kanser gelişebilir.

Krom: Çoğunlukla boya sanayinde kullanılan kromun en zehirli formlarından biri olan krom-VI sigara dumanında bulunur. Krom-VI akciğer kanserine sebep olur. Aynı zamanda, diğer zararlı maddeler krom sayesinde genetik yapıya daha kolay yapışır ve hep birlikte daha fazla zarar verirler.

Butadien: Kauçuk sanayinde kullanılan bu kimyasal madde de kanser yapıcı olarak bilinir. Bazı bilim adamlarına göre, sigara dumanında kanser yapıcı maddelerin en tehlikelisi 1,3-butadiendir.

Polisiklik aromatik hidrokarbonlar: Genetik yapıyı bozarak kansere sebep olan bir madde grubudur. Bunlardan üzerinde en çok araştırma yapılan grup üyesi olan benzpren, kansere karşı koruyucu olan ve “p53” adı verilen bir geni tahrip ederek kansere sebep olmaktadır.

Tütünde bulunan nitrozaminler: Akciğer, ağız boşluğu, yemek borusu, karaciğer ve pankreas gibi kanserlerle ilişkili bulunmuşlardır. Tütün kaynaklı nitrozaminlerin sigarada bulunan miktarları, tütünün tipi ve işlenmesi ile değişiklik gösterir.

Akrolein: Birinci Dünya Savaşında kimyasal silah olarak kullanılan akrolein, sigarada bulunan en tahriş edici maddedir. Sigara içiminde olduğu gibi, uzun süreli maruz kalınması durumunda kansere yol açar.