Yüksek tansiyon

Eskiden elinde bir tansiyon aletiyle çarşı pazarda gezerek tansiyon ölçen bazı kişilerle karşılaşmışsınızdır. Artık daha çok eczanelerde ve sağlık merkezlerinde ölçülen tansiyonun normal sınırlar içinde olması, aslında çok önemlidir.

Tansiyon nedir ?

Kan damarları içinde kanın akabilmesi ve en ince damarlara kadar ulaşabilmesi için belirli miktarda bir basıncın olması gerekir.

Bahçeyi sularken çeşmeyi sonuna kadar açmakla, az açmak arasındaki farkı hepimiz biliriz. Tıpkı bunun gibi kanın damarlar içinde her yere ulaşabilmesi için böyle bir basınca ihtiyaç vardır.

Kalp, işte bu basıncı sağlayan organdır. Kalp kasılması gerekli basıncı yaratırken atardamarların esnekliği ile basınç dengelenir. Tansiyon adı verilen kan damar duvarına uygulanan basınç sağlıklı bir yaşam sürülmesi için büyük önem taşımaktadır.

Yüksek tansiyon nedir ?

Yüksek tansiyon, kanın damarlara uyguladığı basıncın fazla olması ve sağlık problemlerine sebep olmasıdır.

Tansiyon, kalbin her atımda pompaladığı kan miktarı ve damarların içinden geçen kan akımına gösterdikleri direnç ile belirlenir. Kalp daha fazla kan pompaladıkça ve damarlar daraldıkça, kan basıncı da yükselir. Kan basıncının yükselmesine “yüksek tansiyon” veya tıbbi adıyla “hipertansiyon” denir.

Yüksek tansiyon genellikle uzun yıllar boyunca gelişir ve çoğu kişiyi etkiler. Kolayca tespit edilebilmesine rağmen, yıllar boyu yüksek tansiyonu olduğunu bilmeden yaşayan birçok insan vardır. Yüksek tansiyonun tespit edilmemiş olması, vücuda zarar vermesini engellemez. Bu sebeple özellikle belli bir yaştan sonra belirli aralıklarla tansiyon ölçtürmekte fayda vardır.

Yüksek tansiyonun belirtileri nelerdir ?

Tansiyonun yükselmeye başladığı erken dönemlerde bir belirti vermesi nadirdir. Tansiyon çok yükseldiğinde; baş ağrısı, baş dönmesi, burun kanaması gibi belirtiler verir.

 Yüksek tansiyon tipleri nelerdir ?

Birincil yüksek tansiyon: Yıllar içinde gelişen ve sebebinin ne olduğu anlaşılamayan yüksek tansiyon tipidir. "Primer hipertansiyon" ya da "esansiyel hipertansiyon" olarak da adlandırılır.

İkincil yüksek tansiyon: Bazı kişilerde görülen yüksek tansiyonun belirgin bir sebebi vardır. Bu kişilerde genellikle başka bir rahatsızlığa bağlı olarak tansiyon yüksekliği gelişir. Bu yüzden bu kişilerde görülen yüksek tansiyona ikincil ya da "sekonder hipertansiyon" denir. İkincil hipertansiyona yol açan rahatsızlıklar şöyle sıralanabilir:

• Böbrek rahatsızlıkları,


• Böbreküstü bezi tümörleri,


• Tiroid hastalıkları,


• Damarlarda doğuştan bulunan bazı anormallikler,


• Aşırı alkol kullanımı,


• Uyku apnesi,


• Doğum kontrol hapı kullanımı,


• Kokain amfetamin gibi uyuşturucular.

Tansiyon nasıl ölçülür ?

Tansiyon ölçümü için kolun etrafına sarılan, hava ile şişirilebilen bir tansiyonölçer kullanılır. Tansiyon ölçen cihazlar günümüzde çok gelişmiştir. Bunlarla artık evde herkes kendi başına tansiyonunu ölçebilir.

Tansiyon ölçümünde elde edilen rakamlar neyi ifade eder ?

Büyük rakam, kalp kanı pompaladığı zaman atardamarlardaki basıncı gösterir. Halk arasında büyük tansiyon da denen tansiyona "sistolik basınç" adı verilir.

Küçük tansiyon olarak bilinen ikinci rakam ise, iki kalp atımı arasındaki atardamar basıncı olan "diastolik basıncı" gösterir.

Normal kan basıncı ne olmalıdır ?

Tansiyonunuz 120/80 milimetre/civa (mmHg)'nın altında ise normal olarak kabul edilir. Yani büyük tansiyon 120, küçük tansiyon 80 mmHg'dan yüksek olmamalıdır.


Prehipertansiyon ne demektir ?

Büyük tansiyonun 120 ile 139 mmHg arasında, küçük tansiyonun ise 80 ile 89 mmHg arasında olmasına “hipertansiyon öncesi” anlamına gelen prehipertansiyon adı verilir.


Yüksek tansiyonun dereceleri nelerdir ?

Birinci derece yüksek tansiyon: Büyük tansiyonun 140-159 mmHg, küçük tansiyonun 90-99 mmHg arasında olmasıdır.

İkinci derece yüksek tansiyon: Büyük tansiyonun 160 mmHg’nın, küçük tansiyonun 100 mmHg’nın üzerinde olmasıdır.

Hipertansiyon krizi: Büyük tansiyonun 180 mmHg’nın, küçük tansiyonun 110 mmHg’nın üzerinde olmasıdır.