Safra kesesi, sağ karın bölgesinde, karaciğerin altında, armut şekilli küçük bir torbadır. İçinde safra adı verilen bir sıvı bulunur. Bu sıvı yemeklerden sonra ince bağırsaklara boşaltılır ve besinlerin sindirilmesine yardımcı olur. Bazen safra kesesi içinde taş oluştuğu gözlenir. Safra kesesi taşı büyüklükleri, ince bir kum tanesi ile masa tenisi topu arasında değişebilir. Safra taşları belirti vermediği sürece bir müdahale gerektirmese de, şiddetli sancıya neden olabileceklerinden, tesadüfen tespit edilmeleri durumunda bile alınmaları önerilir.
Safra taşı belirtileri nelerdir ?
Yıllarca hiçbir belirti vermeden bulunabilen safra taşları, safra kanalını tıkamaları durumunda aşağıda lokalizasyonları belirtilen ağrılara sebep olur:
Karın sağ üst bölgesinde veya göğüs kemiğinin tam altında ani gelişen şiddetli ağrı,
Sırta, kürek kemiklerinin altına yayılan şiddetli ağrı,
Sağ omuza yayılan ağrı.
Safra taşları neden oluşur ?
Safra çok fazla kolesterol içeriyor olabilir: Safra sıvısı içinde bulunan maddelerden biri de kolesteroldür. Kolesterol bulunması gereken miktarın üzerine çıkarsa, kristalleşerek safra kesesi içinde çöker ve taş oluşturabilir.
Safra çok fazla bilirubin içeriyor olabilir: Safra içinde bulunan bilirubin miktarının artışı da safra taşı oluşumuna katkıda bulunabilir.
Safra kesesinin boşalmasında sorun olabilir: Safra kesesi tam olarak boşalmıyorsa veya safra, kese içinde uzun süre kalıyorsa, koyulaşarak safra taşı oluşumuna yol açabilir.
Safra taşı çeşitleri nelerdir ?
Kolesterol taşları en sık görülen taşlardandır. Sarı renkli olan bu taşlarda bol miktarda kolesterol bulunur.
Pigment taşları adı verilen taşlar ise koyu kahverengi veya siyah olup, genellikle çok fazla bilirubin içerirler.
Safra taşı daha çok kimlerde görülür ?
Kadınlarda,
Yaşlılarda (60 yaş üstü),
Şişmanlarda,
Hızlı kilo verenlerde,
Hamilelerde,
Şeker hastalarında,
Kolesterol düşürücü ilaç kullananlarda,
Östrojen içeren ilaç kullananlarda,
Yağlı beslenenlerde,
Kolesterolden zengin beslenenlerde,
Yemeklerinde lif miktarı az olanlarda,
Ailelerinde safra taşı olanlarda.
Safra taşları hangi problemlere neden olur ?
Safra kesesi iltihaplanması: Safra kesesi boyun kısmına yakın olan safra taşları kesenin iltihaplanmasına yol açabilir.
Safra kanalının tıkanması: Taşlar safra kanalını tıkayarak safranın karaciğerden safra kesesine veya safra kesesinden bağırsaklara akışını bloke edebilirler. Bu durumda kese iltihabı ve sarılık görülür.
Pankreas kanalının tıkanması: Safra kanalı ile pankreas kanalı bağırsaklara açılmadan birleşerek tek bir kanal haline gelir ve her iki organın salgıları o kanaldan bağırsaklara boşalır. Safra taşı bu ortak kanalı da tıkayabilir. Bu durumda pankreas iltihaplanarak şiddetli karın ağrılarına yol açabilir.
Safra kesesi kanseri: Safra taşı olanlarda, nadir görülse de, safra kesesi kanseri gelişimine daha sık rastlanır.
Safra kese taşları nasıl teşhis edilir ?
Ultrasonografi ve tomografi gibi radyolojik tetkikler safra kesesinde bulunan taşların belirlenmesinde kullanılabilir.
Safra kanallarında bulunabilecek taşların belirlenmesinde MR veya endoskopik teknikler kullanılabilir. Endoskopik teknik ile belirlenen taşlar işlem sırasında çıkartılabilir.
Safra taşları nedeniyle ortaya çıkan enfeksiyonlar ve sarılık gibi durumlarda bazı kan testlerinin seviyelerinde artışlar olabilir.
Safra kese taşları nasıl tedavi edilir ?
Safra kesesi taşlarının tedavisini genel cerrahi uzmanları yapar. Herhangi bir belirti vermeyen safra kesesi taşları için tedaviye gerek yoktur.
Ancak bu taşların yol açacağı belirtiler ve sebep olabileceği sorunlar kişiye anlatılarak uyanık olması istenir. Hali hazırda bir belirti vermeyen taş veya taşların, kişinin sağlık durumu da uygun ise, herhangi bir probleme yol açmasını beklemeden cerrahi bir operasyonla aldırılması tavsiye edilir.
Problemlere sebep olan safra kesesi taşları için cerrahi tedavi önerilir. Safra taşlarının tekrarlama ihtimalleri yüksek olduğu için, ameliyat esnasında kesenin tümü çıkarılır. Kesenin tümünün çıkarılmasının sağlık açısından bir riski yoktur. Bundan sonra safra karaciğerde üretildikten sonra kesede toplanmak yerine direk olarak bağırsağa akar.
Safra kesesinde taş oluşumunu engellemek için neler yapılabilir ?
Öğün atlanmamalıdır: Öğün atlama veya aç kalma safra taşı gelişim riskini artırabilir.
Yavaş kilo verilmelidir: Hızlı kilo vermek de safra taşı gelişim riskini artırabildiğinden haftada yarım ile 1 kilo arasında kilo vermek gerekir.
Kilo almaktan kaçının: Aşırı kilolu olmak da safra taşı riskini artırmaktadır.
Yorumlar
Yorum Gönder