Kemik iliği ya da kök hücre nakilleri, hastalıklar veya uygulanan tedavilerin sonucu olarak kök hücreleri zarar görmüş kişileri tedavi etmek amacıyla yapılan bir uygulamadır. Kemik iliği nakli olarak bilinen yöntem artık kök hücre nakli olarak uygulanmaktadır. Kemik iliği nakli diğer tedavilerin işe yaramadığı veya çeşitli nedenlerle diğer tedavilerin uygulanamadığı durumlarda daha çok tercih edilen yöntemdir. Nakil öncesi güçlü ilaçlar veya radyasyon kullanılarak hastanın lösemik hücreleri ortadan kaldırılır. Nakledilen kök hücreler kemik iliğine yerleşerek, sağlıklı hücreler üretirler.
Kemik iliği nedir ?
Kemik iliğinde kan dolaşımındaki kan hücrelerini üreten "hematopoetik kök hücreler" bulunur. Hematopoetik kök hücreler, embriyonik kök hücrelerden farklıdır. Bunlar kan dolaşımındaki akyuvar, alyuvar, trombosit gibi olgun hücreleri üretme kabiliyetindeki kök hücrelerdir.
Hematopoetik kök hücreler sadece kemik iliğinde mi bulunur ?
Hayır, kemik iliği dışında, kan dolaşımında da kök hücre bulunur. Bunlara "periferik kan kök hücreleri" adı verilir. Ayrıca, bebeklerin kordon kanında da hematopoetik kök hücre bulunur ve nakilde kullanılabilir.
Kemik iliği ve kan dolaşımında ne kadar kök hücre bulunur ?
Kök hücreler kemik iliğinde ve kan dolaşımında farklı oranlarda bulunmaktadır. Kemik iliğinde daha fazla hematopoetik kök hücre bulunur.
Kemik iliği nereden alınır ?
Vericinin kemik iliğinden alınacaksa, genellikle kalça kemiği tercih edilir.
Bunun için vericiye anestezi uygulanır ve işlem sırasında ağrı duyulmaz. İşlem sonrası birkaç gün operasyon yerinde ağrı duyulabilir. Günümüzde çeşitli yöntemlerle kan dolaşımındaki kök hücreler de artırılarak, vericilerden daha kolaylıkla kök hücre elde edilebilmektedir. Böylece vericiden daha kolaylıkla kök hücre temin edilmiş olur.
Kök hücre kimlerden alınabilir ?
Kök hücreler alıcının kendisinden elde edilebileceği gibi, başka kişilerden de alınabilir. Alıcının kendisinden alınan kök hücrelere “otolog” adı verilir ve bunlar tedavi öncesi alınarak özel işlemlere tabi tutulan ve dondurulan hücrelerdir.
Alıcının kardeşi varsa, doku uyumuna bakılarak kök hücre nakli yapılabilir. Bunlara allogenik nakil adı verilir.
Akraba dışı kaynaklardan da kök hücre temin edilebilir.
Vericiden alınan kök hücreler KML hastasına verilmeden önce neler yapılır ?
Vericinin kemik iliğinden ya da kanından alınan kök hücreler KML hastasına verilmeden 1-2 hafta önce, radyoterapi veya kemoterapi uygulanarak hastanın kök hücre nakline hazırlanması gerekir. Böylece, hastanın kemik iliğindeki anormal kan hücresi üreten hücreler ortadan kaldırılır. Verilen yeni kök hücreler, genellikle 2 haftadan sonra sağlıklı kan hücrelerini üretmeye başlar.
KML hastalarında kök hücre nakli nasıl sonuç verir ?
Hastalığın bulunduğu evreye bağlı olarak, kök hücre naklinden alınabilecek olan sonuç da değişir. Kronik safhadaki KML hastaları, bu tip tedaviden en fazla yarar gördüğü iddia edilen hastalardır. İleri evrelerde olan KML hastalarında uzun süreli iyileşme oranı daha düşüktür. Ancak, kök hücre nakline bağlı olarak gelişebilecek reaksiyonlara bağlı ölümler de görülmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder