Hava sıcaklığının vücuda etkileri

Hava sıcaklıklarının oldukça arttığı yaz aylarında, yükselen çevre ısısının sağlığımıza olan etkisi merak konusudur. Yaz sıcaklarına maruz kalan yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişiler epey rahatsız olur. Birçok sağlık kuruluşunda ve medyada; yaşlıların ve çeşitli sağlık problemi olan kişilerin sıcak havalarda mecbur kalmadıkça sokağa çıkmaması önerilir. Böylece bu kişiler sıcağın etkisinden korunmaya çalışılır. 

Sıcak hava neden tehlikelidir ?

Vücudun normal çalışabilmesi için belirli bir ısı derecesine sahip olması gerekir. Normal vücut sıcaklığında, vücutta meydana gelen tüm mekanizmalar normal olarak çalışabilir. Ancak çevre ısısının artmasına bağlı olarak, vücut ısısı da yükselir.

Bu durumda insan organizmasında, yaşamın sürmesi için gerekli olan bazı reaksiyonlar aksamaya başlar. Bu durum sağlıklı olan kişileri etkilediği gibi, kalp hastalıkları, şeker hastalığı gibi kronik rahatsızlıkları olan kişileri daha fazla etkiler.

Vücut ısısının yükselmesi nasıl önlenir ?

Sıcak havanın etkisiyle, vücut ısısı da yükselmeye başlar.

Vücut ısısının yükselmemesi için çeşitli mekanizmalar kullanır. Bunlardan birincisi "terleme"dir.

Terleme ile deri yüzeyine çıkan sıvı, sıcağın etkisiyle buharlaşırken, vücudun ısısını da azaltır. Eskiden yazın karpuzları soğutmak için ıslak bir beze sarıp, bezin kuruması beklenirmiş. Bezin kuruması esnasında buharlaşan sıvı, karpuzu da soğuturmuş. İnsanların karpuzu soğutmak için geliştiridkleri bu yöntemin aynısını aslında vücut uygulamaktadır ve kendini terleme sayesinde soğutmaktadır.

Diğer bir mekanizma ise; deri ve altındaki damarların genişleyerek kan akımını artırmasıdır. Böylece yüzeye yakın yerlerdeki damarlar sayesinde vücudun ısısı daha kolay kaybedilmektedir. 

Bu mekanizmaların zararı nedir ?

Sağlıklı kişiler bu mekanizmaların sonuçlarını tolere etse de, yaşlılarda ve bazı kronik hastalıkları olan kişilerde bu mekanizmalar ciddi problemlere sebep olabilir. 

1. Terleme nedeniyle vücutta sıvı kaybı meydana gelmektedir. Vücutta kaybolan sıvı kan damarları içinde dolaşan kanın sıvı kısmının azalmasına yol açmaktadır. Böylece daha yoğun bir hale gelen kanın kan damarları içinde dolaşabilmesi için kalp daha fazla çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu durum özellikle kalp yetmezliği olan hastalarda sakıncalıdır.

2. Kanın sıvı kısmında azalma meydana geldiği için, kalbi besleyen damarlardaki kan akımı da azalabilir. Bu durumda ise kalp krizi riski artmaktadır.

3. Deri altındaki kan damarlarında kan miktarının artışı nedeniyle kalbe geri dönen kan miktarında azalma meydana gelir. Kalp vücuda yeterli kan gönderebilmek amacıyla daha hızlı ve daha fazla çalışmak zorunda kalır. Bu durum ise çarpıntıya sebep olur.

4. Vücutta sıvı kaybı yanında bazı tuzlar da kaybedilir. Elektrolitler adı verilen bu tuzlar vücudumuzdaki birçok işlemde hayati role sahiptir. Eksikliği durumunda kalpte ritim bozukluğu da dahil olmak üzere, ciddi problemlere sebep olabilir. 

5. Vücudumuzun sıvı kaybı, özellikle kalp hastalıkları ve yüksek tansiyon hastalarının kullandığı idrar söktürücü gibi ilaçlarının da etkisiyle, daha da artabilir. Bu sebeple özellikle idrar söktürücülerin sıcak yaz günlerinde kullanımı ile ilgili doktorlardan bilgi almak gerekir.

Yaz sıcaklarının etkilerinden korunmak için neler yapılabilir ?

• Hava sıcaklığının aşırı yükseldiği zamanlarda, özellikle öğle saatlerinde, mecbur kalınmadıkça sokağa çıkılmamalıdır.


• Gün boyunca bol sıvı tüketilmelidir. Kaybedilen sıvı ile beraber tuzun da yerine konabilmesi için tuzlu ayran tercih edilebilir. Ancak tuz kısıtlaması olan hastalar bu konuda doktoruna danışmalıdır.


• Ağır yağlı yiyeceklerden kaçınılmalı, sık ve azar azar yenmelidir.


• Sokağa çıkarken koyu renkli giysiler yerine, açık renkli ve bol giysiler tercih edilmelidir.


• Ağır fiziksel aktivitelerden mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır.


• Aşırı alkol ve sigaradan uzak durulmalıdır.


• Mümkün olduğunca serin ortamlarda bulunulmalıdır.