APTZ testi

APTZ testi, kan pıhtılaşma veya kanama problemlerinin araştırılması için kullanılan tahlillerden biridir. "Aktive Parsiyel Tromboplastin Zamanı" kelimelerinin baş harflerinden meydana gelen kısaltma ile adlandırılan test, aynı anlama gelen İngilizce kelimelerin kısaltması olan APTT testi olarak da bilinir. 

Kan damarları içinde dolaşan kan herhangi bir damar yaralanmasında damar duvarında hasarın olduğu yerde pıhtılaşarak kan kaybını önler. Kanın pıhtılaşması için bazı pıhtılaşma faktörlerine ihtiyaç vardır. Bu faktörlerin yardımıyla kan pıhtılaşması için geçen süreyi saptayan APTZ testi, olası pıhtılaşma sorunlarının araştırılmasında kullanılır. 

Kan pıhtılaşmasını etkileyen faktörler nelerdir ?

Heparin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanılması,

Bazı pıhtılaşma faktörlerinin azlığı,

Pıhtılaşma faktörlerinden birinin yokluğu,

Pıhtılaşma faktörlerini engelleyen maddelerin varlığı.

Hangi pıhtılaşma faktörleri APTZ testi ile ilişkilidir ?

Faktörler I, II, V, VIII, IX, X, XI, XII' ile ilgili herhangi bir problem olması durumunda APTZ test sonucunda değişiklik meydana gelir.

APTZ testi neden yapılır ?

• Anormal bir kanamanın sebebinin araştırılmasında,


• Deri üzerinde meydana gelen kızarma veya morarma gibi belirtilerin araştırılmasında,


• Kan pıhtılaşma faktörlerinin eksikliğinin araştırılmasında,


• Kan pıhtılaşmasında sorun yaratabilecek durumların belirlenmesinde,


• Yapılacak olan bir ameliyat öncesi kanama problemi bulunup bulunmadığının anlaşılmasında,


• Heparin tedavisinin işe yarayıp yaramadığının belirlenmesinde,


• Karaciğerin normal çalışıp çalışmadığının tespitinde APTZ testi yapılır.

Karaciğerin kan pıhtılaşması ile ilişkisi nedir ?

Kan pıhtılaşma faktörlerinin çoğunluğu karaciğerde üretilir. Karaciğerde bir hastalık bulunması veya karaciğerin normal çalışmadığı durumlarda kan pıhtılaşma faktörlerinin üretimi de azalır. Pıhtılaşma faktörlerinin yapımı azaldığında, kan pıhtılaşmasında problemlerin yanı sıra anormal kanamalar da görülmeye başlar.

Test için gerekli örnek nedir ?

Kan genellikle koldaki bir toplardamardan özel bir tüpe alınan kan örneğinde yapılır. 

Test için gerekli kan alınırken nelere dikkat edilmelidir ?

Diğer kan pıhtılaşma testlerinde olduğu gibi APTZ testi için kan resimdeki mavi kapaklı özel tüplere kan alınır.

Testin yapılabilmesi için tüp içine alınan kanın pıhtılaşmaması gerekir. Bu yüzden bu tüplerin içinde pıhtılaşmayı önleyici bir madde vardır.

Test sonucunun doğru çıkması için tüplerin içine belirli bir miktarda kan alınması gerekir. Eksik veya fazla kan alınması, tüp içindeki pıhtılaşmayı önleyici kimyasal maddenin oranını etkileyeceğinden, yanlış sonuç çıkmasına yol açabilir. Bu sebeple, mavi kapaklı pıhtılaşma testlerinin yapıldığı tüplere gereken miktarda kan alınması büyük önem taşımaktadır.

APTZ testinin normal değer aralığı nedir ?

APTZ normal aralığı 25-36 saniye arasındadır.

APTZ testinin yüksek çıkması ne anlama gelir ?

Testin yüksek çıkması 36 saniyeden daha uzun süren bir pıhtılaşma süresini gösterir. Bunun olası sebepleri aşağıda sıralanmıştır:

Bazı kan pıhtılaşma faktörlerinden birinin eksikliği,

Karaciğer hastalıkları,

Böbrek hastalıkları,

Kan sulandırıcı ilaçların kullanılıyor olması,

Kan dolaşımında kan pıhtılaşmasını önleyen maddelerin bulunması.


Test sonucunu etkileyen faktörler nelerdir ?

Bazı ilaçlar (antihistamin, aspirin ve C vitamini gibi) ve bitkisel ürünler test sonucunu etkileyebilir. Bu tip ürünleri kullanan kişilerin test sonuçları değerlendirilirken dikkatli olunmalıdır.
Kana heparin bulaşması da test sonucunu etkileyen bir faktördür.