Tahlil için, neden farklı tüplere kan alınır ?

Doktorlar tahlil istedikten sonra gittiğiniz kan alma ünitelerinde kanınız alınır. Ancak kan alımı sırasında değişik ebat ve farklı renkte tüp kapakları olan tüplerin kullanıldığı görülür. Birçok kişi kan tahlili için neden farklı tüpler kullanıldığını bilmez, merak eder ve aklına bazı sorular gelir. Sonuçta kan tahlili yapılacaktır, neden birçok tüpe kan alınmaktadır. Tek bir tüp neden yetmemektedir? Bu kadar çeşit tüpe çok miktarda kan alınca insanın kanı bitmez mi?

Tahlil için çok kan alınınca insanın kanı biter mi?

Öncelikle, kan tahlili için alınan kan insanın kanını bitirmez. İnsan vücudunda 4,5 litre kadar kan vardır. Kan tahlili için alınan kan büyük tüpler için 8 mililitre, küçük tüpler için ise 4 mililitredir. Yani büyük tüpler için alınan kan tüm kanın 500'de birinden, küçük tüpler için ise 1000'de birinden azdır. Bu yüzden korkmaya gerek yoktur. Tahliller için alınan kan insanın kanını bitirmez. Kan bağışı esnasında verilen kan miktarına kıyasla, kan tahlili için alınan kan son derece azdır.

Tek bir tüp kan tahlil için yetmez mi ?

Tahliller için kan alındıktan sonra bir takım işlemlerden geçer ve testlerin yapılmasına hazır hale getirilir. Bazı tahliller direk olarak alınan kanda yapılırken, bazı tahliller kandan elde edilen serum veya plazmada yapılır.

Direk olarak kandan veya plazmadan yapılacak tahlilleriniz varsa, kan alındıktan sonra pıhtılaşmamalıdır. Bu yüzden, kanın pıhtılaşmasını önleyici kimyasal maddeler kullanılmalıdır. Eski yıllarda bu kimyasal maddeler amaca göre tüpün içine eklenirken, artık tüplerde hazır olarak bulunmaktadır. Doktorun istediği tahlil çeşitliliğine göre gereken tüpler seçilir ve kan alma görevlisi tarafından o tüplere kan alınır.

Tahlil çeşitliliği arttıkça, tüp sayısı da artar. Ne kadar az çeşitte tahlil istenirse, o kadar az tüp kullanılır.

Neden farklı tüplere kan alınmaktadır ?

İstenen tahlillerin çeşidine göre kullanılan tüpler de farklıdır. Her tüp yapılacak olan tahlile göre farklı maddeler içerebilir. 

Bazı tahliller için seruma ihtiyaç duyulur. Bu durumda kırmızı ya da sarı kapaklı tüpler kullanılır. Bu tüplere alınan kan bir süre bekledikten sonra pıhtılaşır ve santrifüj işlemi sonucu serum elde edilir. 

Bazı tahliller için ise plazmaya ihtiyaç duyulur. Plazma elde etmek için kanın alındıktan sonra pıhtılaşmaması gerekir. Kanın pıhtılaşmaması için "antikoagülan" adı verilen kan pıhtılaşmasını önleyici kimyasal maddeler gerekir. Tüp içine belli oranlarda eklenen bu maddeler kanın pıhtılaşmasını önler. 

Rutin biyokimya testleri için "lityum heparin" adı verilen kan pıhtılaşmasını önleyici madde de kullanılabilir.

Kan sayımı için de kanın pıhtılaşmaması gerektiğinden " potasyum EDTA" adı verilen madde kullanılmalıdır.

Pıhtılaşma tahlillerinin yapılaması için gereken plazmayı elde etmek için ise "sodyum sitrat" adı verilen madde kullanılmaktadır. 

Kan tüplerinin kapakları neden farklı renktedir ?

Kapak renkleri tüplerin seçimini kolaylaştırır. Kan pıhtılaşmasını engelleyen kimyasal maddeler farklı tüplerde bulunmaktadır. Tüp seçimini kolaylaştırmak için tüplerin kapakları ayrı renklerde yapılır.

Serum eldesinde kullanılan tüp kapakları çeşidine göre kırmızı veya sarı renkte olurken, plazma eldesinde kullanılan tüp kapakları eğer lityum heparin içeriyorsa yeşil renkte, eğer potasyum EDTA içeriyorsa eflatun ya da mor renktedir. Sodyum sitrat içeren pıhtılaşma test tüplerinin kapakları açık mavidir.