Karbamazepin nedir ?

Karbamazepin epilepsi ya da halk arasında bilinen ismi ile "sara" hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlardandır. Epilepsi dışında "bipolar afektif bozukluk" adı verilen psikiyatrik sorunlarda, alkol bırakma tedavilerinde de bu ilaç tercih edilebilir. Trigeminal nevralji gibi sinir ağrılarının hafifletilmesinde de bu ilaçtan faydalanılabilir. Kullanılan ilacın etkin olabilmesi kan dolaşımında belirli bir seviyeye ulaşması sayesinde olur. Bu seviyeye tedavi edici doz aralığı adı verilir. Tedavi edici doz aralığını yakalamak bazen zor olabilir ve bunu belirlemek için karbamazepin testi yaptırmak gerekir.

Kan dolaşımında tedavi edici dozu yakalamak neden zordur ?

İlacın sindirim sisteminden emilimi değişken olabilir. Birçok faktör ilacın emilim miktarını etkileyebilir. 

İlaç karaciğerde işlenir. Karaciğerde meydana gelen bir hastalıklar ilacın kan dolaşımındaki düzeyini etkileyebilir.

İlaçların büyük bir kısmı (%75'i) kan dolaşımında proteinlere bağlıdır. İlacın etkili kısmı serbest olan yani proteinlere bağlı olmayan kısmıdır. İlacın proteinlere bağlanma düzeyini etkileyebilecek çeşitli durumlar ilacın kan dolaşımındaki düzeyini değiştirir. Örneğin, kandaki albumin miktarının düşük olması bu duruma sebep olabilir.

Bir arada kullanılan ilaçlar birbirini etkileyerek kan dolaşımındaki düzeyinin değişmesine sebep olabilirler.

Karbamazepinin tedavi edici seviyesini sağlamak için ne yapılır ?

İlacın kan dolaşımında tedavi edici sabit seviyesini sağlayabilmek için dozu dikkatle ayarlamak gerekir. Bu seviyenin yakalanması kişiden kişiye değişir. Yukarıda belirtilen sebepler de bu seviyenin yakalanmasını etkileyen faktörlerdir. Bu seviyenin yakalanması için ayrıca belirli bir zamanın da geçmesi gerekir. Yani, ilacı kullanmaya başlar başlamaz bu sabit düzey elde edilemez. Bu sabit düzeyin sağlanıp sağlanmadığını belirlemek için de karbamazepin testi yapılır.

Karbamazepin yan etkileri nelerdir ?

Karbamazepinin herhangi bir dozda yan etkisi olabilir. Ancak aşağıdaki yan etkiler genellikle yüksek dozlarda görülür:

Baş dönmesi,

Uykuya eğilim,

Görme bulanıklığı,

İstemsiz göz hareketleri,

Deri döküntüleri,

Bulantı,

İshal,

Kabızlık,

Baş ağrısı,

Çarpıntı,

Ateş basması,

Ayaklarda şişlik,

Karaciğer fonksiyonunda bozulma,

Sodyum seviyesinde azalma,

Beyaz kan hücrelerinde azalma.

Bu tip ilaçların dozu doktora danışılmadan değiştirilmemelidir.