Lityum testi

Lityum testi, kan dolaşımında bulunan lityumun seviyesini ölçer. En sık “bipolar bozukluk” adı verilen hastalıkta verilen bir ilaç olan lityum tedavisinin başlangıç döneminde ilaç dozunun ayarlanması, tedavinin ilerleyen dönemlerinde ise belirli aralıklarla lityum'un kanda zehirleyici düzeylere ulaşıp ulaşmadığının kontrolunda kullanılır. Lityum testi için kan son ilaç içilmesinden en az 10-12 saat sonra alınmalıdır. Lityum dikkatli kullanılması gereken bir ilaç olup, belirlenen dozdan fazla kullanılması durumunda lityum zehirlenmesine sebep olabilir. Lityum kullanılmaya başladıktan sonra ağız kuruluğu, ağızda metalik bir tat, ellerde hafif bir titreme ve ishal gibi yan etkiler görülebilir ancak bu belirtiler bir süre sonra vücut lityuma alışınca ortadan kalkar.

Lityum hangi amaçla kullanılır ?

Lityum genel olarak psikiyatristlerin davranış bozukluğu tedavisi için reçete ettikleri bir ilaçtır.

Bipolar hastalık adı verilen ve birbirini takip eden depresyon ve mani dönemleri ile kendini gösteren bu hastalık lityumun en sık kullanıldığı hastalıklardandır.

Lityum santral sinir sistemi üzerinde etki göstererek kişinin duygularının daha kolay kontrol altına alarak hayattaki problemleri ile daha kolay başa çıkabilmesini sağlar.

Lityum bunun dışında mental depresyon, küme baş ağrısı ve kan dolaşımında bulunan “nötrofil” adlı kan hücrelerinin sayısının azaldığı durumlarda da kullanılabilir.  

Lityum testi neden yapılır ?

İlaçların etkilerini gösterebilmesi için kan dolaşımında belirli seviyelerde bulunması gerekir. Tedavi edici doz aralığı denilen bu seviyeye erişebilmeleri ve bu doz aralığında kalabilmeleri tedavinin başarısı açısından son derece önemlidir. Doktorlar ilaç verdikleri kişide tedavinin işe yarayıp yaramadığını anlamak için ilacın kan düzeyini bilmek isterler. Bu sebeple ilaç düzeyinin ölçülmesini isterler.

Ayrıca, bazen çeşitli nedenlerle ilaç istenilen doz aralığının çok üzerine çıkmış olabilir. Bu durumda ilaçtan faydadan çok zarar gelir. İlaç zehirleyici etki göstermeye ve kişide buna ilişkin belirtiler görülmeye başlar. Acil tedavi için ilacın düzeyinin bilinmesi ve tedavinin buna göre yapılması gerektiğinden lityum testi yaptırılır.

Lityum için gerekli test örneği nedir ?

Lityum testi için genellikle koldaki bir toplardamardan alınan kan örneği alınır. Bu kan örneği laboratuarda santrifüj edilerek serum elde edilir. Lityum testi bu serumda yapılır.

Test öncesi nelere dikkat edilmelidir ?

Lityum testi için kan örneğinin alınma zamanı çok önemlidir çünkü ilacın içilmesinden sonra kan dolaşımında bulunan düzeyi dalgalanma gösterir. Bu sebeple lityum testi için kan hep günün aynı zamanında alınmalı, son ilaç içilme zamanı kan alımından 10-12 saat önce olmasına dikkat edilmelidir.

Lityum test sonucu nasıl değerlendirilir ?

Lityumun tedavi doz aralığı 0.5-1.2 mEq/L’dir. 

Lityum test sonucunun 2 mEq/L’nin üzerinde çıkması kanda zehirleyici doza ulaşıldığını gösterir. Lityumun fazlası sinir hücrelerinin ve böbrek hücrelerinin hasar görmesine yol açar.

Lityum test sonucunun 3 mEq/L’nin üzerinde çıkması hayati tehlike riski oluşturur.