Zika virüsü (ZIKV)

Zika virüsü son zamanlarda adı yeni duyulmaya başlayan bir virüs olmasına rağmen ilk olarak 1947 yılında Uganda'da maymunlarda tespit edilmiş, daha sonra da 1952 yılında ilk kez zika virüsünün insanda enfeksiyona sebep olduğu görülmüştür. Son yıllarda ise Brezilya, El Salvador, Kolombiya, Meksika, Panama ve Venezüella gibi ülkelerde belirlenen Zika virüsünün sebep olduğu "mikrosefali" adı verilen küçük kafatası ve beyin ile doğan bebekler sebebiyle korkulan bir hastalık etkeni olmuştur.

Zika virüsü nasıl bulaşır ?

Zika virüsü sivrisineklerle yayılan bir enfeksiyondur. Sivrisinekte büyüyüp gelişen Zika virüsü, sivrisinek bir insanı ısırdığı zaman insana bulaşır. İnsandan insana Zika virüs enfeksiyonu geçişi olmasa da, anneden bebeğe geçiş söz konusudur.

Zika virüsü vücutta nasıl yayılır ?

İnsana bulaşan zika virüsünün sinir dokusuna yayılma eğilimi vardır. Sinir dokusuna ve beyine ulaşan zika virüsü sinirlere hasar verir ve beyin dokusunun yumuşamasına yol açar. Zika virüsünden etkilenene bebeklerdeki küçük beyinli doğumların sebebinin bu olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, Zika virüs enfeksiyonu görülen yerlerde sinir sistemi ile ilgili Guillain-Barre sendromu vakalarında artışlar görülmeye başlamıştır.

Zika virüs enfeksiyonu belirtileri nelerdir ?

Sivrisinek ısırığından sonraki 2-7 günlük süreç Zika virüsünün kuluçka dönemidir. Çoğu kişide Zika virüsünün enfeksiyon belirtileri hafif geçer veya hiç hissedilmez. Virüsün bulaştığı kişilerin %20'sinde belirtiler görülür. Hafif ateş, eklem ağrısı, kaşıntılı döküntü, konjuktivit, göz dibi ağrısı, baş ağrısı, kusma, ishal veya kabızlık Zika virüs enfeksiyonlarında görülebilen belirtilerdir.

Zika virüsü nasıl teşhis edilir ?

Bir kişide görülen enfeksiyonun Zika virüsüne bağlı olabileceğini düşündüren en önemli şey Zika virüsünün görüldüğü ülkelere seyahat etmiş olmasıdır.

Zika virüsü ancak laboratuvar testleri ile belirlenebilir. Kişinin serumunda Zika virüsüne karşı IgM bulunması veya Zika virüsünün RNA'sının bulunması ile Zika virüsü teşhisi doğrulanır.

Zika virüsüne karşı gelişen IgM belirtiler görüldükten 8 gün sonrasına kadar tespit edilemeyebilir.

Zika virüs RNA'sını tespit eden polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) temelli yöntemler duyarlı ve özgüldür ancak virüsün kanda bulunduğu sürenin kısa olması sebebiyle belirtilerden sonraki ilk 7 gün içinde kan örneği alınmalıdır.

Zika virüs enfeksiyonu nasıl tedavi edilir ?

Zika virüsünün sebep olduğu enfeksiyonlarda destekleyici tedavi adı verilen; bol sıvı alımı ve dinlenme tavsiye edilir. Görülen belirtilerden olan kaşıntılar için antihistaminik ilaçlar, eklem ve baş ağrıları için ise ağrı kesiciler verilir.

Şu an için Zika virüsüne karşı bir aşı yoktur (Mart 2016).

Zika virüsüne karşı ne gibi önlemler alınabilir ?

Zika virüsünün yaygın olduğu bilinen ülkelere gidecek olan kişilerin bu planlarını bir daha gözden geçirmeleri gerekir.

Hamile olan kadınların mümkünse en azından hamilelik süresi sonuna kadar seyahatlerini ertelemeleri önerilir.

Bu ülkelere gitmek zorunda olanların ise mutlaka sivrisinek kovucu ürünlerden kullanması gerekir. Böylece sivrisineklerle bulaşan diğer hastalıklara karşı da önlem alınmış olur.

Zika virüsünün yaygın olduğu ülkelerden gelenlerin, döndükten sonra enfeksiyon belirtileri göstermeleri durumunda, sağlık görevlilerine bu ülkelerden geldiklerini söylemeleri büyük önem taşır.