Sağlığımızla ilgili çeşitli yazılarda bağışıklık sisteminden bahsedilir. Birçok hastalıktan korunmak veya kısa zamanda iyileşmek için bağışıklık sisteminin güçlü olması gerektiği bilinir. Ancak bağışıklık sistemi dendiğinde bu sistemin bileşenlerinden pek söz edilmez. Bu yazımızda bağışıklık sistemini oluşturan organ ve dokular anlatılacaktır. Bağışıklık sisteminin temel organları; kemik iliği, timus, dalak ve lenf düğümleridir. Bu organlar lenfosit adı verilen bağışıklık hücrelerini üreterek bizleri hasta eden virüs, bakteri, mantar, parazit veya kanser hücreleri gibi hücreleri ortadan kaldırmaya çalışır.
Bağışıklık sistemi organları nelerdir?
Kemik iliği:
Kemik iliğinde bulunan kök hücreler değişim göstererek bağışıklık sisteminin hücrelerine olgunlaşırlar. Kemik iliği B hücreleri, granülositler, doğal öldürücü (natural killer) hücreler gibi hücreleri üreterek kan dolaşımına gönderir.
Timus:
Özellikle çocukluk çağında bağışıklık sistemi hücrelerini üreten dokudur. Timus boynun alt tarafında bulunur. Olgun T hücreleri adı verilen bağışıklık sistemi hücrelerini üreten timus, kemik iliğinde üretilen bazı hücrelerin de olgunlaştığı yerdir.
Dalak:
Karın bölgesinde sol tarafta bulunan dalak kan dolaşımının süzgeci olarak adlandırılabilir. Kan dolaşımında hasar görmüş olan kan hücrelerinin ayıklanmasının yanı sıra, kan dolaşımındaki yabancı maddelerin yakalandığı bir organdır. Dalakta T hücreleri, B hücreleri, makrofajlar, dendritik hücreler, doğal öldürücü (natural killer) hücreler gibi hücreler bulunur.
Lenf düğümleri:
Dalak gibi lenf düğümleri de süzgeç işlevi görür. Hücreler arası sıvının süzülmesinde görevli olan lenf düğümleri vücuttaki lenf damarları boyunca çeşitli yerlerde bulunur. Lenf düğümlerinde B hücreleri, T hücreleri, makrofajlar ve dendritik hücrelerden oluşur.
Adenoidler:
Ağız boşluğunun arkasında bulunan adenoidler ağız yoluyla vücuda giren mikroplar için ilk savunma hattı olarak görev yaparlar. Adenoidler sayesinde mikropların ilerlemesi durdurulur ve diğer organlara bulaşması engellenir. Solunum havası ile giren virüs ve bakteriler adenoidler tarafından tutulur ve içlerindeki antikorlar sayesinde öldürülür. Çocukluk çağında faydalı olan adenoidler zamanla küçülür ve yetişkinlerde kaybolur.
Bademcikler:
Çocukluk çağının en şikayet edilen organları olan bademcikler bazı çocuklarda sık sık şişer ve hastalığa sebep olduğu düşünülür. Halbuki bademcikler de adenoidler gibi ağız yoluyla vücuda giren mikroplar için ilk savunma hattı olup solunum havası ile giren virüs ve bakterileri tutar. Bademciklerin içindeki lenfosit ve antikorlar da bu mikropları öldürerek vücut savunması için önemli bir rol oynar. Ergenlikten sonra fonksiyonları giderek azalır.
Yorumlar
Yorum Gönder