Yeni doğan bilirubin testi

Yeni doğan bebekte yapılan bilirubin testi bebeğin kan dolaşımında bulunan toplam bilirubin düzeyini tespit eder. Yeni doğan bebeklerde genellikle topuktan ince bir tüpe alınan kandan elde edilen serumda yeni doğan bilirubin testi yapılır. Yeni doğan bilirubin testi karaciğer fonksiyonları hakkında bilgi verir. Yeni doğan bebekte yüksek bilirubin düzeyi sebebiyle yapılan fototerapinin ne kadar işe yaradığını göstermesinin yanı sıra, bilirubinin karaciğere alınmasını, işlenmesini ve salınmasını etkileyen çeşitli hastalıkların değerlendirilmesinde de kullanılır.

Bilirubin nedir?

Bilirubin kan hücrelerinden alyuvarların parçalanması sonucu ortaya çıkan bir maddedir. Bilirubinin büyük çoğunluğu alyuvarlardan, az bir kısmı da hem içeren proteinlerden gelir. Açığa çıkan bilirubin karaciğere taşınarak burada işlenir ve zararsız hale getirilerek vücuttan atılır. Bu işlemlerin hepsine birden bilirubin metabolizması adı verilir.

Çeşitli problemler bilirubin metabolizmasını etkiyerek bilirubinin kan dolaşımında yükselmesine yol açabilir. Bilirubinin kan dolaşımında yükselmesi vücudun sararmasına ve sarılık adı verilen durumun ortaya çıkmasına sebep olur.

Sarılığın çeşitli nedenleri vardır. Yeni doğan bebeklerde en sık rastlanan sebep fizyolojik sarılık adı verilen durum olup karaciğerde işlenmemiş bilirubinin yükselmesine neden olur.

Fizyolojik sarılık ne kadar sürer?

Normal zamanında doğanlarda fizyolojik sarılık 5-10 gün sürebilir. Erken doğanlarda fizyolojik sarılık süresi uzar ve 14 günü bulabilir.

Yeni doğan bebeklerde neden sarılık görülür?

Yeni doğan bebeklerin bilirubin metabolizması henüz tam olarak olgunlaşmamış olabilir. Bu sebeple doğumdan sonraki günlerde ortaya çıkan geçici bilirubin yükselmesi ve sarılık kısa bir süre sonra ortadan kalkar ve bilirubin düşer.

Bazı genetik hastalıklarda ise doğumdan itibaren bilirubin metabolizmasında yer alan enzimlerdeki eksikliklere bağlı olarak sarılık görülür. Enzimlerdeki eksikliğin derecesine göre bilirubin miktarındaki yükseklik değişkenlik gösterir.  

Yeni doğan bilirubini referans aralığı nedir?

7-14 gün arası total bilirubin 15 mg/dL’nin altındadır. Ancak fizyolojik ve patolojik sarılık durumunun değerlendirilebilmesi için yeni doğan bebeğin bilirubin düzeyi yanında bebeğin kaç haftalık doğduğu, doğumdan sonra ne kadar zaman geçtiği ve herhangi bir riski bulunup bulunmadığı gibi bilgiler hep birlikte değerlendirilmelidir. Bunu da en iyi yapacak olan kişi doktorunuzdur.   

Yenidoğan bilirubini için tahlil yapılırken nelere dikkat edilmelidir?

Alınan bilirubin testi kan örneği direk güneş ışığına maruz kalmamalıdır.

Bilirubin testi için alınan örnek; mümkün olduğu kadar çabuk çalışılmalıdır.

Hemolizli örneklerde yapılan bilirubin test sonucu düşük çıkacağından hemolizli örneklerde çalışılmamalıdır.

Çeşitli ilaçlar (penisilin, asetil salisilik asit, vb) albumine bağlanmak için bilirubin ile yarıştıklarından bilirubin düzeyi düşük çıkacaktır. Bu ilaçları kullananların yenidoğan bilirubin düzeyleri dikkatli değerlendirilmelidir.