5-HIAA testi, sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan serotonin adlı maddenin atık ürünü olan 5-hidroksi indol asetik asidi ölçer. Kısaltma bu kelimelerin baş harflerinden oluşturulmuştur. Özellikle beyinde üretilen serotonin ayrıca akciğerlerde ve sindirim sisteminde de üretilir. Serotonin sinir iletisi yanında kan damarlarının kasılması ve uyku-uyanıklık döngülerinde de yer alır. Serotonin işlev gördükten sonra yıkılır ve atık ürünü olan 5-HIAA idrarla vücut dışına atılır. Ancak karsinoid tümör adı verilen durumlarda serotonin ve 5-HIAA üretilir.
5-HIAA testi ne için kullanılır?
5-HIAA testi karsinoid tümör belirtileri olanlarda teşhis koymak ve hastalara yapılan tedavinin etkinliğinin takibinde kullanılır. Tek başına 5-HIAA testi istenebileceği gibi, kan serotonin veya kromogranin A testleri ile birlikte 5-HIAA testi istenebilir.
Karsinoid tümör belirtileri nelerdir?
Yüz ve boynun kızarması,
İshal,
Bulantı ve kusma,
Kalp çarpıntısı,
Öksürük,
Solunum zorluğu.
5-HIAA testi için gerekli örnek nedir?
5-HIAA testi için 24 saatlik idrar örneği gereklidir. Bunun için 24 saat boyunca kişinin yaptığı tüm idrar toplanır ve tahlil edilir. Pek tercih edilmese de, 24 saatlik idrar toplanamayan kişilerde herhangi bir saatte yapılan idrar örneğinde de 5-HIAA testi yapılabilir. Bu durumda idrarda kreatinin tahlili de yapılır.
5-HIAA test sonucu nasıl değerlendirilir?
24 saatlil idrar örneğinde 5-HIAA miktarının yüksek çıkması karsinoid tümör olabileceğini düşündürür. Kesin teşhis koymak için tümörün bulunduğu yer tespit edilir ve biyopsi yapılır.
5-HIAA test sonucu normal çıksa da kişide karsinoid tümör olabileceği unutulmamalıdır. Bu durumda tümör olsa da serotonin salgılamıyor veya bazen salgıladığı için 5-HIAA testinde belirlenememiş olabilir.
Karsinoid tümörü olup tedavi altında olanlarda 5-HIAA miktarının azalması tedaviye olumlu bir yanıt olduğunu, 5-HIAA miktarının yükselmesi ise tedavinin başarılı olmadığını gösterebilir.
5-HIAA test sonucunu etkileyen faktörler nelerdir?
Avokado, muz, erik, ceviz, domates, kivi, patlıcan gibi yiyecekler 5-HIAA test sonucunu etkileyebildiklerinden testten 3 gün öncesinden itibaren tüketilmemelidir.
Aşağıda sayılan bazı ilaçlar da 5-HIAA test sonucunu etkileyebilir. Bu sebeple aşağıda sayılan ilaçları kullananlar doktoruna kullandıkları ilaçları söylemelidir.
5-HIAA test sonucunu etkileyen ilaçlar nelerdir?
Asetaminofen, kafein, efedrin, diazepam, nikotin, bazı öksürük şurupları ve fenobarbital 5-HIAA’i yükseltirler.
Aspirin, etil alkol, imipramin, levodopa, MAO inhibitörleri, heparin, izoniazid, metil dopa ve trisiklik antidepresanlar 5-HIAA’i düşürürler.
Yorumlar
Yorum Gönder