Yetişkinlerde kanlı idrar (hematüri, kan işeme)

Yetişkinlerde kanlı idrar tıp dilinde hematüri olarak bilinir. Hematüri idrarda eritrosit ya da bilinen adıyla alyuvarların bulunmasıdır. Bu duruma halk arasında kan işeme adı da verilir. Normalde idrarda alyuvar yani kırmızı kan hücresi bulunmaz çünkü böbreklerde kan süzülürken alyuvarların idrara geçmesi engellenir. Aşağıda normal görünümde bir idrar örneği görülmektedir.

Yetişkinlerde hematüri varsa böbrek filtre sisteminden veya idrar yollarındaki her hangi bir yerden kan sızıntısı var demektir. Yetişkinlerde hematüri iki şekilde olabilir: makroskopik hematüri veya mikroskopik hematüri. Makroskopik hematüri idrarın kanlı olduğunun renginden dolayı gözle anlaşılabilmesidir. Mikroskopi hematüri ise idrardaki alyuvarların sadece mikroskop ile tespit edilebilmesidir. Bu kişilerde idrarda mikroskopik düzeyde kan olsa da, bir idrar tahlili yaptırana kadar bunun farkına varılmaz. 

Yetişkinlerde kanlı idrar olmasının sebepleri nelerdir?

Yetişkinlerde idrarda kan bulunmasının farklı sebepleri olabilir. Bunlar aşağıda sıralanmıştır:

İdrar yollarında iltihaplanma kan hücrelerinin idrara geçmesine sebep olurlar Bu sebeple idrarda kan görülür.  Alttaki resimde kanlı bir idrar örneği görülmektedir.

İdrar yollarında anormal oluşumlar  idrarda kan görülmesine sebep olabilirler. Gerek böbreklerde gerekse mesane gibi idrar yollarının diğer yerlerinde olabilecek tümör gibi yapısal oluşumlar  ultrasonda tespit edilebilirler.

Polikistik böbrek hastalığı, orak hücreli anemi, hemofili gibi kalıtsal hastalıklar idrara alyuvarların geçmesine sebep olabilir. 

Glomerülonefrit idrarda kan görülmesinin sık nedenlerindendir. Çeşitli glomerülonefrit tipleri vardır ve bunlar farklı tetkikler yardımıyla teşhis edilebilir. Böbrek biyopsileri de glomerülonefritleri ayırd etmek için kullanılır. 

Mineral dengesizlikleri yetişkinlerde kanlı idrara sebep olabilen etkenlerdendir. İdrarda yüksek kalsiyum düzeyleri kanamaya yol açıp idrarda kan görülmesine sebep olur. Bu kişiler genellikle böbrek taşlarından muzdariptir. Böbrek taşı veya başka bir sebeple idrar tahlili yapılmadığı sürece idrarda mikroskopik düzeyde kan bulunduğu anlaşılmaz. 

Bazı kişilerde kanlı idrarın sebebi, yapılan tüm tetkiklere rağmen bulunamayabilir. Buna "idiyopatik hematüri" adı verilir ve ailesel olabilir. 

Yetişkinlerde kanlı idrar için yapılan testler nelerdir?

Kanlı idrarı olan kişilerde şu incelemeler yapılabilir:

• Tam idrar tahlili

• İdrarda protein, kalsiyum, kreatinin tahlili

• Böbrek fonksiyon testleri

• Böbrek ultrasonu

• Böbrek biyopsisi

• Kanlı idrar   

Aşağıdaki resimde idrar tahlili parametrelerinden biri olan, idrar mikrokobisinde eritrositler görülmektedir.

Kanlı idrar için tedavi nasıl yapılır?

Kanlı idrarın sebebine göre tedavi uygulanır. Önemli olan şey kanlı idrar yapılmasının sebebini bulmaktır. Doktorunuz sebebi bulduktan sonra gerekli tedaviyi ya kendisi yapar veya sizi yönlendirir. Örneğin kanlı idrar sebebi bir idrar yolu enfeksiyonu ise kanlı idrar antibiyotiklerle tedavi edilir. Diğer sebeplere göre de farklı tedavi seçenekleri uygulanır.