Stres kırıkları

Stres kırıkları deyince, psikolojik strese bağlı bir kırık olduğu düşünülmemelidir. Burada kullanılan stres kelimesi kemiğin üzerine binen yükü anlatmak için kullanılmaktadır. Diğer kırıklardan farklı olarak bu tip kırıklarda direk bir darbe olmamaktadır. Ayrıca kırık denmesine rağmen stres kırığı gerçek bir kırık da değildir. Stres kırığı kemiklere binen sürekli yüke bağlı gelişen zedelenmelere verilen isimdir. Genellikle aşırı kullanıma bağlı olarak gelişen stres kırıkları tekrarlayan hoplama ve zıplamalar, uzun mesafeli koşular ve uygun ayakkabı kullanmama gibi sebeplere bağlı olarak gelişirler. Buna ek olarak kemik erimesi olan kişilerde normal kullanıma bağlı olarak da stres kırıkları meydana gelebilir.

Stres kırıkları daha çok vücudun yükünü çeken kemiklerde meydana gelir. Bu kemikler daha çok ayak tarak kemikleri, ayak bilek kemikleri ve kaval kemiği gibi bacak kemikleridir. Özellikle ayak tarak kemiklerinde stres kırıklarına daha fazla rastlanır. Uzun mesafe koşucuları ve beraberinde uzun mesafelere aşırı yük ile yürümek zorunda kalan piyade askerlerinde stres kırığı gelişme riski daha fazladır. Ancak stres kırıkları sadece sporcular veya askerlerde değil, herkeste olabilir. Özellikle ayakta fazla duran, topuklu ayakkabı ile ayakta fazla zaman geçiren kadınlarda da stres kırıkları görülebilir.

Stres kırıklarının belirtileri nelerdir?

Stres kırıklarına bağlı en önemli belirti ağrıdır. Ancak başlangıçta stres kırığına bağlı ağrı pek hissedilmeyebilir. Zamanla ağrı artar. Stres kırığı olan bölgede hassasiyet de bulunur. Bu hassasiyet dinlenme ile azalır. Aynı zamanda ağrılı bölgede şişlik de meydana gelebilir. Ağrı artar, dayanılmaz hale gelir ve istirahat halinde de duyulursa doktora müracaat etmek gerekir.

Stres kırıkları neden olur?

Yapılan aktivitenin miktarı ve şiddetinin birden artırılması stres kırığı gelişiminin en önemli sebebidir. Normalde kemikler yavaş yavaş artan yüke uyum gösterirler. Üzerlerine binen yük arttıkça kemik kendini yeniden modelleyerek artan stres kaynağına cevap vermiş olur. Fakat alışılmadık ani bir yük artışı kemikte stres kırığı oluşmasını kolaylaştırır.

Stres kırıkları oluşumunu kolaylaştıran risk faktörleri nelerdir?

Bazı sporlar:

Basketbol, tenis, jimnastik gibi sporlar stres kırıklarının oluşma riskini artıran sporlardır.

Aşırı aktivite:

Sakin bir hayatı olup da birden aşırı fiziksel aktivite yapmaya başlayanlar veya yaptıkları aktivitenin şiddetini birden bire çok artıranlarda stres kırığı gelişme riski de artar.

Cinsiyet:

Adet düzeni bozuk olan kadınlarda stres kırığı gelişme riski daha fazladır.

Ayak problemleri:

Düztaban olanlar veya ayak tabanlarındaki kavisler daha yüksek olanlar, yere düzgün basmayanlarda stres kırıklarının gelişme riski daha fazladır.

Yanlış ayakkabı seçimi:

Uygun olmayan ayakkabı ile ayağa binen yük oldukça fazla olacağından stres kırığı gelişebilir.

Aşırı kilo:

Vücut ağırlığı fazla olanlarda özellikle ayak kemikleri üzerine aşırı yük biner ve stres kırıklarının oluşumu kolaylaşabilir.

Zayıf kemikler:

Kemik erimesi gibi problemler kemikleri zayıflatarak stres kırığı gelişmesini kolaylaştırır.

Daha önceden stres kırığı gelişmiş olması:

Önceki yıllarda stres kırığı olması yeniden stres kırığı olabileceğinin göstergesi olabilir.

Beslenme bozukluğu:

Yeme bozuklukları, kalsiyum ve D vitamini gibi gerekli olan vitaminlerin yeterli miktarda alınmaması da kemiklerde stres kırığı oluşmasını kolaylaştırıcı etmenlerdendir.

Stres kırıklarının tehlikesi nedir?

Bazı stres kırıkları düzgün bir şekilde iyileşmeyebilir. Bu durumda stres kırığı olan bölgede devamlı ağrılar hissedilir. Stres kırığına sebep olan etken tam olarak belirlenmediyse mevcut kırığa ek olarak yeni stres kırıkları da meydana gelebilir.