Retikülosit testi

Retikülosit testi, kemik iliğinin alyuvar üretim hızını ortaya koymasının yanı sıra, kansızlık bulunması durumunda kansızlığın tipini ayırt etmeye yarayan bir testtir. Alyuvarlarda sayısal anormallik bulunduğunda, hemoglobin ve hematokrit değişikliklerinde kemik iliği fonksiyonunun değerlendirilmesinde retikülosit testi kullanılır. Ayrıca, kemoterapi, kemik iliği nakli veya yapılan çeşitli tedavilere kemik iliğinin cevabını görmek için de retikülosit testi istenebilir.

Retikülosit nedir ?

Olgunlaşmamış alyuvarlara retikülosit adı verilir.

Alyuvarlar, kemik iliğindeki üretim sürecinde geçirdiği evrelerden biri olan retikülosit evresinden sonra olgunlaşarak kan dolaşımına salınırlar.

Normal şartlar altında kan dolaşımına gönderilen kırmızı kan hücrelerinin %0.5-2'sini retikülositler oluşturur.

Retikülosit testi, kan dolaşımında bulunan retikülositlerin oranını ölçerek, kemik iliğinin alyuvar üretim potansiyelini ortaya çıkartır.

Retikülosit testi ne zaman istenir ?


Alyuvar sayısı azlığında,

Hemoglobin düşüklüğünde,

Hematokrit düşüklüğünde,

Kansızlık belirtileri görüldüğünde,

Böbrek hastalıklarında,

Vitamin B12 ve folik asit eksikliğinde,

Kemoterapi görenlerde,

Kemik iliği nakli yapılanlarda retikülosit testi istenir.

Retikülosit oranı ne demektir ?

Retikülosit oranı, retikülosit testi ile tespit edilen kan dolaşımındaki retikülosit sayısının toplam alyuvar sayısına oranıdır. Sağlıklı kişilerde retikülosit oranı sabittir.

Retikülosit oranı: (retikülosit sayısı / alyuvar sayısı) x 100

Kemik iliği çalışmasını daha iyi değerlendirebilmek için retikülosit oranı ile çeşitli parametreler kullanılarak bazı indeksler hesaplanabilir. Aşağıda bunların formülleri verilmektedir:

Retikülosit indeksi: (retikülosit oranı x (ölçülen hematokrit / normal hematokrit)

Retikülosit üretim indeksi: (retikülosit indeksi x (1 / olgunlaşma süresi)

Retikülosit testi için gerekli örnek nedir ?

Retikülosit testi yetişkinlerde genellikle koldaki bir toplardamardan alınan kan örneğinde yapılır.

Retikülosit testi normal değeri nedir ?

Yetişkinler: %0.5-2

Yenidoğanlar: %3-6

Retikülosit testi sonucu ne anlama gelir ?

Retikülosit testi ile belirlenen retikülosit sayısı birtakım durumlar hakkında ipucu verir ancak hastalığın ne olduğunu belirlemez. Retikülosit testi sayesinde bazı hastalıkların olabileceği ve ileri tetkikler yapılıp yapılmayacağı hakkında karar verilir.  

Yüksek retikülosit oranı ne düşündürür ?

Kemik iliğinin daha fazla alyuvar ürettiği aşağıdaki durumlar düşünülür:

Kanama: vücudun herhangi bir yerinde meydana gelen kanama sonrası alyuvar kaybını yerine koymak için kemik iliği çalışmaya başlar ve birkaç gün içinde retikülosit oranı artar. Uzun süreli kanamalarda retikülosit sayısı da uzun süre yüksek kalır.

Hemolitik anemi ve yeni doğanların hemolitik hastalıkları alyuvarların parçalandığı hastalıklardır. Retikülosit oranı bu hastalıklarda da artar.

Düşük retikülosit oranı ne düşündürür ?

Kemik iliğinde daha az alyuvarın üretildiği aşağıdaki durumlar düşünülür:

Demir eksikliğine bağlı kansızlık,

Vitamin eksikliğine bağlı kansızlık,

Radyasyon tedavisinin etkisi,

Kemik iliği yetmezliği.

Normalde retikülosit sayısının artması mümkün müdür ?

Yüksek irtifada, yani deniz seviyesinden yüksekte yaşayan kişilerde retikülosit sayısı yüksek olabilir. Bu yükseklikte oksijen basıncının düşüktür. Bu sebeple vücut daha fazla alyuvar yaparak adaptasyon göstermeye çalışır. Bu durumda da retikülosit testi ile belirlenen retikülosit sayısı yüksek olabilir.

Sigara içenlerde retikülosit sayısı yüksek bulunabilir.

Hamilelerde de retikülositler yüksek bulunur.

Yeni doğanlarda yüksek olan retikülosit sayısı birkaç hafta içinde yetişkin seviyelerine düşer.

Parkinson hastalığı, romatoid artrit, sıtma ve kemoterapi ilaçları kullanan kişilerde ölçülen retikülosit testi sonucu tanıda yardımcı olmayabilir.