Hipotiroidi ve sebepleri

Boyunda yer alan tiroid bezinin görevi T3 ve T4 adı verilen tiroid hormonlarını üretip salgılamaktır. Tiroid bezinin hormon üretimi hipofizden salgılanan TSH'nin kontrolu altındadır. TSH,  Türkçesi "Tiroid Uyarıcı Hormon" anlamına gelen İngilizce kelimelerin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Tiroid hormonları vücutta bulunan tüm doku ve hücrelere kan dolaşımı yoluyla dağılarak enerji kullanımı, vücut ısısının sağlanması ve organların sağlıklı çalışması gibi etkilerini gösterir.

Hipotiroidi nedir?

Tiroid bezinin hormon üretiminde azalma olması durumuna bu isim verilir. Hipotiroidi durumunda vücuda gerekli olan tiroid hormonları yeterli miktarda salgılanamadığı için vücuttaki bazı mekanizmalarda problem yaşanır. Vücut metabolizması yavaşlar. Dünyada birçok kişide hipotiroidi bulunmaktadır. Bazı kişiler bunun farkında bile olmazken, bazı kişilerde ciddi belirtiler bulunur.

Hipotiroidi sebepleri nelerdir?

Tiroid bezinin yeterli hormon üretememesinin belirgin birkaç nedeni vardır. Tiroid bezinin iltihaplanması ve tiroid bezine yapılan tıbbi müdahaleler hipotiroidi nedenlerinin başında gelmektedir.  

Tiroid bezi iltihabı (tiroidit): Hipotiroidi gelişiminin en sık nedeni olarak sayılabilecek tiroid bezi iltihaplanması sonucu tiroid bezi hücreleri zarar gördükleri için yeterli hormon üretimi yapamaz.

Tiroid bezinin iltihaplanması otoimmun hastalıklar sonucu ortaya çıkar ve kişinin bağışıklık sistemi hücreleri tiroid bezine yanlışlıkla saldırır. Bu saldırı ile vücuda yabancı olduğunu düşündüğü tiroid hücrelerini ortadan kaldırmaya çalışır. Bunun sonucu olarak tiroid bezinde hormon üreten hücreler zarar görür ve hormon üretimi oldukça azalarak hipotiroidi tablosu ortaya çıkar.

Tiroid bezinin çıkarılması: Çeşitli hastalıklar sebebiyle tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması durumunda da hipotiroidi gelişir. Tiroid nodülleri veya tiroid kanserinin tedavisi için tiroid bezinin tamamının veya bir kısmının ameliyatla alınması hormon üretimini azaltır veya ortadan kaldırır. Tiroid bezi kısmen de çıkarılsa, kalan tiroid hücrelerinin hormon üretimi yetersiz kalabilir. Bunun sonucu olarak hipotiroidi meydana gelir.

Radyoterapi: Bazı tiroid hastalıklarında uygulanan radyasyon tedavisi, tiroid hücrelerinin büyük bir kısmına zarar vererek hormon üretimini azaltabilir. Radyoaktif iyot tedavisi adı verilen tedavide tiroid kanseri, tiroid nodülleri ve Graves hastalığı gibi problemler tedavi edilmeye çalışılır. Ayrıca, Hodgkin hastalığı veya boyun kanserleri gibi sebeplerle boyun bölgesine uygulanan radyasyon tedavileri de tiroid bezinin zarar görerek hipotiroidi gelişimine yol açabilir.

İlaçlar: İnterlökin-2, amiadaron, interferon alfa veya lityum gibi ilaç kullanan kişilerde tiroid bezinde yetersiz hormon üretimi görülebilir. Bunun sonucu olarak hipotiroidi gelişir.

İyot eksikliği: Tiroid hormon üretimi için yetersiz iyot alımı da hipotiroidiye yol açan etmenlerdendir.

Hipofiz bezi problemleri: Tiroid bezinin hormon üretimini düzenleyen TSH hipofiz bezinden salgılanmaktadır. Hipofiz bezinde meydana gelebilecek hasarlar, TSH üretimini bozarak tiroid hormonlarının üretiminin azalmasına ve böylece hipotiroidi gelişmesine sebep olabilir.